នៅក្នុងជីវភាពរស់នៅរបស់យើងសព្វថ្ងៃ យើងតែងតែឮគេនិយាយអំពីកម្មវិធីផ្សេងៗ មានដូចជា កម្មវិធីបុណ្យ កម្មវិធីទូរទស្សន៍ កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ ជាដើម ។ល។ និង ។ល។ តើពាក្យថា «កម្មវិធី» នេះមានន័យដូចម្តេចដែរ?
បើយើងលើកយកកម្មវិធីបុណ្យមកពិនិត្យមើល យើងឃើញថា កម្មវិធីបុណ្យគឺជាអត្ថបទនិយាយរៀបរាប់ពីការធ្វើពិធីផ្សេងៗ ចាប់តាំងពីពេលចាប់ផ្តើមបុណ្យ រហូតដល់ពេលចប់បុណ្យ។ ដូចនេះយើងអាចនិយាយបានថា កម្មវិធីបុណ្យគឺជាការរៀបចំការធ្វើពិធីផ្សេងៗតាមលំដាប់លំដោយ ដើម្បីប្រារព្វពិធីបុណ្យទាំងមូល។
មួយវិញទៀត បើយើងពិនិត្យទៅលើកម្មវិធីទូរទស្សន៍វិញម្តង យើងឃើញថា កម្មវិធីទូទស្សន៍គឺជាការបញ្ជាំងនាទីផ្សេងៗតាមលំដោយ សម្រាប់រយៈពេលពេញមួយថ្ងៃ។
សរុបមក ទាំងកម្មវិធីបុណ្យ ទាំងកម្មវិធីទូរទស្សន៍ គឺសុទ្ធតែស្តែងចេញពីការងារដែលត្រូវធ្វើតាមលំដាប់លំដោយ ក្នុងរយៈពេលមានកំណត់ណាមួយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួន។
ចំពោះកម្មវិធីកំព្យូទ័រវិញ វាក៏មានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងកម្មវិធីទាំងអស់ខាងលើនេះដែរ ព្រោះវាក៏ជាអត្ថបទនិយាយរៀបរាប់ពីការងារមួយចំនួនតម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅធ្វើ ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាណាមួយដែរ។ តែដោយហេតុថា កំព្យូទ័រអាចធ្វើការងារចំនួនរាប់លានតែក្នុងរយៈពេលមួប៉ប្រិចភ្នែក ដូចនេះការងារទាំងឡាយដែលមាននៅក្នុងកម្មវិធីកំព្យូទ័រ មិនទាមទារឲ្យមានរយៈពេលកំណត់ឡើយ។
និយាយឲ្យចំ នៅពេលណាដែលយើងសរសេររៀបរាប់ពីការងារមួយចំនួន តម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅធ្វើតាមលំដាប់លំដោយ ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាណាមួយ គឺនៅពេលនោះហើយដែលយើងសរសេរកម្មវិធីកំព្យូទ័រ។ ជាក់ស្តែង ដើម្បីរៀបចំកម្មវិធីតម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រដោះស្រាយបញ្ហារកប្រាក់ចំណេញ យើងអាចសរសេរដូចខាងក្រោមនេះ៖
នៅក្នុងចំណោមភាសាប្រើប្រាស់សម្រាប់សរសេរកម្មវិធីកំព្យូទ័រ JavaScript គឺជាភាសាមួយដែលស្រួលរៀនជាងគេ ព្រោះវាមានលក្ខណៈយ៉ាងសាមញ្ញជាទីបំផុត។ ហើយដើម្បីសរសេរកម្មវិធីកំព្យូទ័រជាភាសា JavaScript យើងមិនចាំបាច់ត្រូវការអ្វីច្រើនទេ គឺមានតែ Chrome browser មួយ និងកម្មវិធីណាមួយសំរាប់សរសេរកូដ គឺគ្រប់គ្រាន់ណាស់ទៅហើយ។ សំរាប់ការសរសេរកូដ យើងអាចប្រើប្រាស់កម្មវិធី Visual Studio Code របស់ក្រុមហ៊ុន Microsoft ដោយចូលទៅកាន់គេហទំព័រនេះ https://code.visualstudio.com/download ។
ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម នៅក្នុងកម្មវិធី Visual Studio Code យើងចាំបាច់ត្រូវបង្កើតឯកសារថ្មីមួយ និងសរសេរកូដនៅលើនោះដូចខាងក្រោមនេះ៖
មួយវិញទៀត ក្រៅពីការបង្ហាញលទ្ធផលនៅលើផ្ទៃរបស់ browser យើងក៏អាចបង្ហាញលទ្ធផលទាំងនោះលើ console របស់ browser បានដែរ ដោយដូចខាងក្រោមនេះ៖
នៅពេលដែលកម្មវិធីខាងលើនេះដំណើរការ ផ្នែកទន់បកប្រែ (interpreter) ដែលមានរួចជាស្រេចនៅក្នុង Chrome browser នឹងបកប្រែអ្វីៗទាំងអស់ ដែលមាននៅក្នុងកម្មវិធីនេះ ពីភាសា JavaScript ទៅជាភាសាម៉ាស៊ីន ដើម្បីពន្យល់ប្រាប់កំព្យូទ័រ ឲ្យធ្វើការងារទាំងឡាយ ដូចមានចែងនៅក្នុងកម្មវិធីនេះ។ ការបកប្រែគឺត្រូវធ្វើឡើងមួយបន្ទាត់ម្តង ៗ ពីលើចុះក្រោម និងពីឆ្វេងទៅស្តាំ។
ដោយហេតុថា ការងារទាំងអស់ដែលមាននៅក្នុងកម្មវិធីកំព្យូទ័រ គឺជាការងារដែលតម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅធ្វើ ដូចនេះការងារទាំងនោះមានលក្ខណៈជា បញ្ជា (statement) តម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅអនុវត្ត ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗ។
សរុបមក ការសរសេរកម្មវិធីកំព្យូទ័រ គឺជាការសរសេររៀបចំបញ្ជាមួយចំនួន តាមលំដាប់លំដោយ តម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅអនុវត្ត ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួន ។
JavaScript ជាភាសាប្រើប្រាស់សំរាប់សរសេរកម្មវិធីមួយ ដែលកំពុងតែមានប្រជាប្រិយភាពពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ដោយហេតុថា ភាសានេះអាចត្រូវយកទៅប្រើប្រាស់បានយ៉ាងទូលំទូលាយ ទាំងនៅក្នុង browser ទាំងនៅលើ server និងទាំងនៅក្នុងវិស័យកំព្យូទ័រក្រាភីក (WebGL) ។
ភាសា JavaScript ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក Brendan Eich នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ សំរាប់ប្រើប្រាស់នៅក្នុង browser ដំបូងគេមួយ មានឈ្មោះថា Netscape ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយក្រុមហ៊ុន Netscape Corporation ។
ក្រោយមក នៅឆ្នាំ ១៩៩៦ ក្រុមហ៊ុន Netscape បានសំរេចផ្តល់សិទ្ធិអោយទៅគណកម្មាធិការ ECMA International ក្នុងការអភិវឌ្ឍភាសា JavaScript អោយកាន់តែមានសុក្រឹតភាពឡើងថែមទៀត។ ជាលទ្ធផល ភាសា JavaScript ជំនាន់ទី ៩ មានឈ្មោះថា ECMAScript 9 ត្រូវបានប្រកាសដាក់ប្រើប្រាស់ដោយគណកម្មាធិការនេះ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ៕
បើយើងលើកយកកម្មវិធីបុណ្យមកពិនិត្យមើល យើងឃើញថា កម្មវិធីបុណ្យគឺជាអត្ថបទនិយាយរៀបរាប់ពីការធ្វើពិធីផ្សេងៗ ចាប់តាំងពីពេលចាប់ផ្តើមបុណ្យ រហូតដល់ពេលចប់បុណ្យ។ ដូចនេះយើងអាចនិយាយបានថា កម្មវិធីបុណ្យគឺជាការរៀបចំការធ្វើពិធីផ្សេងៗតាមលំដាប់លំដោយ ដើម្បីប្រារព្វពិធីបុណ្យទាំងមូល។
មួយវិញទៀត បើយើងពិនិត្យទៅលើកម្មវិធីទូរទស្សន៍វិញម្តង យើងឃើញថា កម្មវិធីទូទស្សន៍គឺជាការបញ្ជាំងនាទីផ្សេងៗតាមលំដោយ សម្រាប់រយៈពេលពេញមួយថ្ងៃ។
សរុបមក ទាំងកម្មវិធីបុណ្យ ទាំងកម្មវិធីទូរទស្សន៍ គឺសុទ្ធតែស្តែងចេញពីការងារដែលត្រូវធ្វើតាមលំដាប់លំដោយ ក្នុងរយៈពេលមានកំណត់ណាមួយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួន។
ចំពោះកម្មវិធីកំព្យូទ័រវិញ វាក៏មានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងកម្មវិធីទាំងអស់ខាងលើនេះដែរ ព្រោះវាក៏ជាអត្ថបទនិយាយរៀបរាប់ពីការងារមួយចំនួនតម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅធ្វើ ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាណាមួយដែរ។ តែដោយហេតុថា កំព្យូទ័រអាចធ្វើការងារចំនួនរាប់លានតែក្នុងរយៈពេលមួប៉ប្រិចភ្នែក ដូចនេះការងារទាំងឡាយដែលមាននៅក្នុងកម្មវិធីកំព្យូទ័រ មិនទាមទារឲ្យមានរយៈពេលកំណត់ឡើយ។
និយាយឲ្យចំ នៅពេលណាដែលយើងសរសេររៀបរាប់ពីការងារមួយចំនួន តម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅធ្វើតាមលំដាប់លំដោយ ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាណាមួយ គឺនៅពេលនោះហើយដែលយើងសរសេរកម្មវិធីកំព្យូទ័រ។ ជាក់ស្តែង ដើម្បីរៀបចំកម្មវិធីតម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រដោះស្រាយបញ្ហារកប្រាក់ចំណេញ យើងអាចសរសេរដូចខាងក្រោមនេះ៖
គណនារកថ្លៃលក់ គណនារកថ្លៃទិញ ប្រាក់ចំណេញ = ថ្លៃលក់ - ថ្លៃទិញការសរសេរដូចខាងលើនេះ ហៅថាការសរសេរ ដំណោះស្រាយ (algorithm) ដែលជាកម្មវិធីជាភាសាខ្មែរយើងធម្មតា។ ក៏ប៉ុន្តែ កំព្យូទ័រមិនអាចយល់កម្មវិធីជាភាសាខ្មែរដូចខាងលើនេះបានឡើយ យើងចាំបាច់ត្រូវតែសរសេរកម្មវិធីខាងលើនេះ ជាភាសាណាមួយ ដែលកំព្យូទ័រអាចយល់បាន ដើម្បីយកទៅ អនុវត្ត (execute) ដោះស្រាយបញ្ហារកប្រាក់ចំណេញនេះ។
នៅក្នុងចំណោមភាសាប្រើប្រាស់សម្រាប់សរសេរកម្មវិធីកំព្យូទ័រ JavaScript គឺជាភាសាមួយដែលស្រួលរៀនជាងគេ ព្រោះវាមានលក្ខណៈយ៉ាងសាមញ្ញជាទីបំផុត។ ហើយដើម្បីសរសេរកម្មវិធីកំព្យូទ័រជាភាសា JavaScript យើងមិនចាំបាច់ត្រូវការអ្វីច្រើនទេ គឺមានតែ Chrome browser មួយ និងកម្មវិធីណាមួយសំរាប់សរសេរកូដ គឺគ្រប់គ្រាន់ណាស់ទៅហើយ។ សំរាប់ការសរសេរកូដ យើងអាចប្រើប្រាស់កម្មវិធី Visual Studio Code របស់ក្រុមហ៊ុន Microsoft ដោយចូលទៅកាន់គេហទំព័រនេះ https://code.visualstudio.com/download ។
ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម នៅក្នុងកម្មវិធី Visual Studio Code យើងចាំបាច់ត្រូវបង្កើតឯកសារថ្មីមួយ និងសរសេរកូដនៅលើនោះដូចខាងក្រោមនេះ៖
<!DOCTYPE html>
<html>
<body>
<script>
var purchase = 900;
var sale = 1000;
var profit = sale - purchase;
document.write("ប្រាក់ចំណេញគឹ៖ "+profit+"
");
document.write("កម្មវិធីចប់ត្រឹមនេះ");
</script>
</body>
</html>
បន្ទាប់មកទៀត យើងត្រូវរក្សារឯកសារនេះទុកនៅក្នុងថតណាមួយ ដោយដាក់ឈ្មោះអោយវាជាអ្វីមួយ មានដូចជា index.html ជាដើម។ ហើយដើម្បី ដំណើរការ (run) កម្មវិធីជាភាសា JavaScript នេះ យើងគ្រាន់តែចុចបើកឯកនេះ ដោយប្រើប្រាស់ Chrome browser គឺជាការស្រេច។ យើងនឹងឃើញលទ្ធផលដូចរូបខាងក្រោមនេះ៖
មួយវិញទៀត ក្រៅពីការបង្ហាញលទ្ធផលនៅលើផ្ទៃរបស់ browser យើងក៏អាចបង្ហាញលទ្ធផលទាំងនោះលើ console របស់ browser បានដែរ ដោយដូចខាងក្រោមនេះ៖
<!DOCTYPE html> <html> <body> </body> </html>
នៅពេលដែលកម្មវិធីខាងលើនេះដំណើរការ ផ្នែកទន់បកប្រែ (interpreter) ដែលមានរួចជាស្រេចនៅក្នុង Chrome browser នឹងបកប្រែអ្វីៗទាំងអស់ ដែលមាននៅក្នុងកម្មវិធីនេះ ពីភាសា JavaScript ទៅជាភាសាម៉ាស៊ីន ដើម្បីពន្យល់ប្រាប់កំព្យូទ័រ ឲ្យធ្វើការងារទាំងឡាយ ដូចមានចែងនៅក្នុងកម្មវិធីនេះ។ ការបកប្រែគឺត្រូវធ្វើឡើងមួយបន្ទាត់ម្តង ៗ ពីលើចុះក្រោម និងពីឆ្វេងទៅស្តាំ។
ដោយហេតុថា ការងារទាំងអស់ដែលមាននៅក្នុងកម្មវិធីកំព្យូទ័រ គឺជាការងារដែលតម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅធ្វើ ដូចនេះការងារទាំងនោះមានលក្ខណៈជា បញ្ជា (statement) តម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅអនុវត្ត ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗ។
សរុបមក ការសរសេរកម្មវិធីកំព្យូទ័រ គឺជាការសរសេររៀបចំបញ្ជាមួយចំនួន តាមលំដាប់លំដោយ តម្រូវឲ្យកំព្យូទ័រយកទៅអនុវត្ត ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួន ។
JavaScript ជាភាសាប្រើប្រាស់សំរាប់សរសេរកម្មវិធីមួយ ដែលកំពុងតែមានប្រជាប្រិយភាពពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ដោយហេតុថា ភាសានេះអាចត្រូវយកទៅប្រើប្រាស់បានយ៉ាងទូលំទូលាយ ទាំងនៅក្នុង browser ទាំងនៅលើ server និងទាំងនៅក្នុងវិស័យកំព្យូទ័រក្រាភីក (WebGL) ។
ភាសា JavaScript ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក Brendan Eich នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ សំរាប់ប្រើប្រាស់នៅក្នុង browser ដំបូងគេមួយ មានឈ្មោះថា Netscape ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយក្រុមហ៊ុន Netscape Corporation ។
ក្រោយមក នៅឆ្នាំ ១៩៩៦ ក្រុមហ៊ុន Netscape បានសំរេចផ្តល់សិទ្ធិអោយទៅគណកម្មាធិការ ECMA International ក្នុងការអភិវឌ្ឍភាសា JavaScript អោយកាន់តែមានសុក្រឹតភាពឡើងថែមទៀត។ ជាលទ្ធផល ភាសា JavaScript ជំនាន់ទី ៩ មានឈ្មោះថា ECMAScript 9 ត្រូវបានប្រកាសដាក់ប្រើប្រាស់ដោយគណកម្មាធិការនេះ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ៕
 |
| លោក Brendan Eich អ្នកបង្កើតភាសា JavaScript |
